Diverse lepra projecten Erasmus MC
Onderzoeksleider: Prof. Dr. J.H. Richardus
Samenvatting
Prof. Dr. Richardus is betrokken bij meerdere internationale onderzoeksprojecten op het gebied van lepra, deels nog lopend en deels afgerond. Deze projecten zijn in samenwerking met allerlei partners in binnen- en buitenland. Sinds 2012 vormen hierbij de researchprojecten in Bangladesh i.s.m. Prof. Geluk (LUMC) de belangrijkste samenwerking binnen Nederland.
Projecten Richardus (vanaf 2015):
Monitoring the effect of prophylactic interventions in contacts of leprosy patients including field-application of a novel immune-diagnostic test in Bangladesh (INDIGO#2).
Chemoprophylaxis for leprosy: comparing the effectiveness and feasibility of a skin camp intervention to a health centre based intervention. An implementation trial in Mozambique, Ethiopia and Tanzania (PEP4LEP).
Stop the Transmission of Leprosy; Indonesia, India, Brazil, Bangladesh, Nepal (PEP++).
Leprosy elimination investment case and mathematical modelling study.
Identification of human susceptibility genes and pathogen-based transmission patterns for human and environmental sources of M. leprae in a leprosy endemic area in Bangladesh.
Field evaluation of novel immunodiagnostic tools for early detection of leprosy in a BCG vaccination field trial amongst contacts of leprosy patients (INDIGO 1).
Leprosy Post-Exposure Prophylaxis Evaluating Feasibility and Impact on Leprosy Incidence (LPEP).
The combined effect of chemoprophylaxis with rifampicin and immuno-prophylaxis with BCG, in the prevention of leprosy in contacts: a randomized controlled trial. (MALTALEP).
Application of immunodiagnostic tools for early detection of leprosy in the field (IDEAL).
Treatment of Early Neuropathy in Leprosy. (TENLEP)
Meer informatie kunt u vinden in bijgaand document: Richardus JH, Tiwari A, Barth-Jaeggi T, Arif MA, Banstola NL, Baskota R, et al. Leprosy post-exposure prophylaxis with single-dose rifampicin (LPEP): an international feasibility programme. Lancet Glob Health. 2021;9(1):e81-e90.
Selectie van 10 meest belangrijke lepra publicaties:
1. Richardus JH, Tiwari A, Barth-Jaeggi T, Arif MA, Banstola NL, Baskota R, et al. Leprosy post-exposure prophylaxis with single-dose rifampicin (LPEP): an international feasibility programme. Lancet Glob Health. 2021;9(1):e81-e90.
2. Steinmann P, Reed SG, Mirza F, Hollingsworth TD, Richardus JH. Innovative tools and approaches to end the transmission of Mycobacterium leprae. Lancet Infect Dis. 2017;17(9):e298-e305.
3. Smith WC, van Brakel W, Gillis T, Saunderson P, Richardus JH. The missing millions: a threat to the elimination of leprosy. PLoS Negl Trop Dis. 2015;9(4):e0003658.
4. Blok DJ, de Vlas SJ, Fischer EA, Richardus JH. Mathematical modelling of leprosy and its control. Adv Parasitol. 2015;87:33-51.
5. Smith CS, Noordeen SK, Richardus JH, Sansarricq H, Cole ST, Soares RC, et al. A strategy to halt leprosy transmission. Lancet Infect Dis. 2014;14(2):96-8.
6. Feenstra SG, Nahar Q, Pahan D, Oskam L, Richardus JH. Recent food shortage is associated with leprosy disease in Bangladesh: a case-control study. PLoS Negl Trop Dis. 2011;5(5):e1029.
7. Schuring RP, Richardus JH, Pahan D, Oskam L. Protective effect of the combination BCG vaccination and rifampicin prophylaxis in leprosy prevention. Vaccine. 2009;27(50):7125-8.
8. Smith C, Richardus JH. Leprosy strategy is about control, not eradication. Lancet. 2008;371(9617):969-70.
9. Moet FJ, Pahan D, Oskam L, Richardus JH, Group CS. Effectiveness of single dose rifampicin in preventing leprosy in close contacts of patients with newly diagnosed leprosy: cluster randomised controlled trial. BMJ. 2008;336(7647):761-4.
10. Croft RP, Nicholls PG, Steyerberg EW, Richardus JH, Cairns W, Smith S. A clinical prediction rule for nerve-function impairment in leprosy patients. Lancet. 2000;355(9215):1603-6.
Henry de Vries (1967) is dermatoloog-venereoloog met expertise op het gebied van huidinfecties, in het bijzonder lepra. In 2010 werd hij benoemd tot hoogleraar huidinfecties aan de Universiteit van Amsterdam vanwege de Gastmann-Wichersstichting, en hij is een Fellow van het Royal College of Physicians of London (FRCP). Momenteel is hij werkzaam bij het Centrum Seksuele Gezondheid van de GGD Amsterdam waar hij in nauwe samenwerking met het streeklaboratorium en de onderzoeksafdeling een onderzoeksgroep leidt met daarin 15 promovendi. Daarnaast is hij aangesteld als staflid op de afdeling Dermatologie van de Universitaire Medische Centra van Amsterdam, waar hij elke maandag toezicht houdt op de polikliniek infectieziekten van de huid, met name tropische huidziekten zoals leishmaniasis en lepra. In 2021 organiseerde hij het STI & HIV World Congress als voorzitter van de International Society for STD research (ISSTDR) en was hij wetenschappelijk voorzitter van het International Union against STI 2018 World Congress in Dublin en in 2023 op Malta. Hij is co-auteur van meer dan 300 PubMed-geregistreerde publicaties over verschillende onderwerpen, waaronder mpox, Lymphogranuloma Venereum, Syfilis, Gonorroe en Leishmaniasis. In 2020 en in 2022 won hij de Bio Art & Design Award in gezamenlijke projecten met kunstenaars.
Lepra, een vergeten ziekte in Nederland
Lepra is de oudste gedocumenteerde ziekte die tot op de dag van vandaag niet is geëlimineerd en nog onbeschrijfelijk veel leed veroorzaakt. Lepra is een typische spectrumziekte, waaraan fascinerende immunologische mechanismen ten grondslag liggen die slechts ten dele zijn ontrafeld. Lepra is met gedegen dermatologisch en neurologisch onderzoek te diagnosticeren, indien nodig met aanvulling van histopathologisch onderzoek. De ziekte is goed te behandelen met ‘multidrug therapy’ die langdurig (6 of 12 maanden) moet worden gegeven. In Nederland is lepra zeldzaam en wordt om die reden vaak (te) laat gediagnosticeerd, met blijvende neurologische schade tot gevolg. Men moet bedacht zijn op lepra bij patiënten uit gebieden waar de ziekte endemisch is en met huidafwijkingen waarin gevoelsstoornissen bestaan en/of met onbegrepen neuropathie. Vanwege het spectrum aan manifestaties en de complicaties die samenhangen met de behandeling, is consultering van een academische dermatologische afdeling met specifieke expertise (Amsterdam UMC en Erasmus MC) geadviseerd bij een verdenking op lepra. Voor uitgebreidere informatie: Lepra een vergeten ziekte in Nederland (Tijdschrift Infect 2021;16(1):3-11).
Prof. Dr. Henry J.C. de Vries (in samenwerking met Roos de Groot en Wim H. van Brakel)
Inleiding
In eerder onderzoek werd aangetoond dat neuropatische complicaties de sociale participatie van ex-lepra patiënten beperken, zelfs in een niet-inheems lepra gebied als Nederland. Zelfhulpgroepen voor ex-lepra patiënten kunnen de eigenwaarde van deelnemers versterken en verdere handicaps voorkomen door het uitwisselen van kennis en ervaringen. Voor niet-inheemse lepragebieden, met een zeer laag aantal leprapatiënten, is een zelfhulpgroep uitsluitend voor (ex-)lepra patiënten waarschijnlijk niet haalbaar. Een gecombineerde groep met patiënten die allen geconfronteerd worden met vergelijkbare ervaringen, zou efficiënter kunnen zijn dan specifiek op lepra gerichte zelfhulpgroepen.
In dit onderzoek is de vergelijkbaarheid in sociale beperkingen van diabetes patiënten en ex-lepra patiënten onderzocht. Bovendien werd onderzocht in hoeverre een gecombineerde zelfhulpgroep voor ex-lepra- en diabetes patiënten wenselijk en aanvaardbaar zou zijn.
Methode: De sociale participatie werd bestudeerd op basis van semi gestructureerde diepte-interviews en een participatie vragenlijst, met 41 diabetische patiënten, en vergeleken met de gegevens van 31 ex-lepra patiënten uit een voorgaande studie. Bovendien werd een inventarisatie gemaakt van de potentiële sterktes en zwaktes en van de houding ten opzichte van gecombineerde zelfhulpgroepen voor diabetes patiënten met neuropathie.
Resultaten
De volgende onderwerpen komen naar voren bij diabetes patiënten: ziekteconfrontatie, afhankelijkheid, conflicten met partner of verwanten, gevoelens van minderwaardigheid, stigma, het afzien van sociale activiteiten, angst voor de toekomst, gebrek aan informatie en het verbergen van de ziekte. Deze thema’s zijn zeer gelijkwaardig aan die welke geuit worden door de eerder geïnterviewde ex-lepra patiënten. De laatste groep benoemt echter vaker stigmatisering en onwetendheid over de ziekte onder de Nederlandse gezondheidszorg medewerkers.
Ex-lepra patiënten ondervinden stigmatisering op meerdere fronten, terwijl diabetes patiënten zich voornamelijk minderwaardig voelen. Diabetes patiënten ervaren in 39% van de gevallen enige vorm van participatie beperking, in tegenstelling tot 71% van de ex-lepra patiënten. Diabetes patiënten erkennen de vergelijkbaarheid met lepra voor wat betreft hun neuropatische klachten. Echter, slechts 17% had interesse in gecombineerde zelfhulpgroepen. De meeste voorkeur gaat uit naar ziektespecifieke zelfhulpgroepen alleen gericht op diabetes patiënten. Dit zou met name komen doordat zij deelname aan een zelfhulpgroep ervaren als de zoveelste ziektegerelateerde belasting, in plaats van een kans om minder afhankelijk te worden van de diensten van de gezondheidszorg.
Conclusie
De fysieke complicaties en sociale problemen van ex-lepra en diabetes patiënten met neuropathie zijn vergelijkbaar. Beide groepen hebben maatschappelijke beperkingen, maar in tegenstelling tot de diabetes patiënten, worden ex-lepra patiënten meer geconfronteerd met stigma. Ondanks het feit dat diabetes patiënten een voorkeur hebben voor ziektespecifieke en homogene zelfhulpgroepen, denken wij dat gecombineerde groepen met ex-lepra patiënten en andere patiënten die chronische wondzorg nodig hebben, een veelbelovende strategie kan zijn. Daarom is verder onderzoek gerechtvaardigd ten aanzien van de acceptatie en impact van zelfhulpgroepen, als strategie ter verlaging van de sociale beperkingen van ziekten die neuropathie veroorzaken.
Prof. Dr. Henry J.C. de Vries (in samenwerking met Roos de Groot en Wim H. van Brakel)
Samenvatting
In Nederland is lepra een zeldzame en niet-inheemse ziekte, die zich nog steeds voordoet als een ‘import ziekte’. Echter, een aanzienlijke groep mensen afkomstig uit de voormalige koloniën, is getroffen door lepra en lijdt aan neuropatische complicaties (complicaties aan de zenuwen). Deze studie onderzoekt de sociale gevolgen van lepra voor betrokkenen in Nederland.
Onderzoeksmethode: Er zijn eenendertig mensen geïnterviewd die getroffen zijn door lepra en zes medische lepra deskundigen. De sociale gevolgen zijn gemeten door middel van semi-gestructureerde interviews.
Resultaten: Zelfstigma, schaamte en geheimhouding worden vaak gemeld. Discriminatie en stigmatisering van ex-lepra patiënten door mensen om hen heen, lijkt een minder frequent probleem. Desondanks lijken mensen getroffen door lepra een vergeten groep te zijn met veel sociale beperkingen. Dit als gevolg van een lage eigenwaarde en verminderde sociale participatie. Medische deskundigen lijken zich niet bewust van de ernst van lepragerelateerde vormen van stigma bij hun patiënten. Ex-lepra patiënten geven aan een gebrek aan lepragerelateerde informatie en (groeps-)ondersteuning te krijgen. Als gevolg van het relatief lage aantal patiënten en het gebrek aan bewustzijn onder artsen, wordt de diagnose lepra vaak pas in een laat stadium en na een reeks aan bezoeken langs verschillende specialisten gesteld (gemiddeld duurt dit 1,8 jaar).
Conclusies: Lepra heeft wel degelijk een stigmatiserende invloed op het sociale leven van patiënten, zelfs in een niet-endemische gebied zoals Nederland. Bijna alle respondenten werden getroffen door zelfstigma. Er is behoefte aan 1) meer informatie en ondersteuning voor patiënten en 2) bewustwording onder professionals.
Immunoloog en chemicus Prof. Dr. Annemieke Geluk is hoogleraar immunodiagnostiek van mycobacteriële infectieziekten, in het bijzonder lepra, bij de afdeling Infectieziekten van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC).
Na haar doctoraal scheikunde aan de Universiteit van Leiden en de Universiteit van Virginia in Charlottesville, USA (1989), werkte zij bij Cytel Corporation in San Diego, USA (1993). In 1995 behaalde zij haar doctoraat aan de Universiteit van Leiden (titel proefschrift: HLA-DR3 / Peptide / T-cel interacties) en werkte daarna als visiting scientist aan de Mayo Clinic in Rochester, USA (1996, 1997).
In 1996 ontving zij een fellowship van de KNAW (Koninklijke Nederlandse Academie voor Wetenschappen, 1996-2001). Gedurende deze periode richtte zij zich op de immunologie van de infectieziekten lepra en tuberculose. Hierbij focuste zij zich met name op:
– de identificatie van peptiden (kleine stukken eiwit) die door de T-cellen van het immuunsysteem herkend worden na infectie met de lepra en tuberculose bacterien, en bepalend zijn of en hoe er beschermende immuniteit wordt ontwikkeld.
– de identificatie van biomarkers (moleculen die specifiek zijn voor een bepaalde ziekte of gezondheidsstatus) ten behoeve van de ontwikkeling van nieuwe immunodiagnostische testen voor lepra en tuberculose.
De onderzoeksgroep van Geluk vertegenwoordigt de research binnen het Lepra Expertise Centrum Nederland en IDEAL (Initiative for Diagnostic and Epidemiological Assays for Leprosy), een internationaal consortium bestaande uit 31 research instituten met jarenlange ervaring in lepraonderzoek.
Het onderzoek van Geluk richt zich voornamelijk op immunodiagnostiek van lepra, hetgeen zowel basaal-, translationeel- als toegepast (veld)onderzoek betreft. Het doel hiervan is het ontwikkelen van gebruiksvriendelijke testen voor diagnose van lepra of detectie van infectie met de leprabacterie. Deze testen worden dusdanig ontwikkeld dat ze makkelijk uitvoerbaar zijn in het veld (zonder laboratorium). Hiervoor wordt gebruik gemaakt van 1 druppel vingerprik bloed waarin diverse biomarkers kwantitatief worden gedetecteerd. Deze vingerprik test wordt o.a. gebruikt in field trials voor detectie van infectie met de leprabacterie op de Comoren en in Bangladesh. Op basis van de hoeveelheden van deze biomarkers kan de mate van infectie worden bepaald.
Parallel aan die voor lepra loopt de ontwikkeling van immunodiagnostische testen voor detectie van longtuberculose. Voor beide ziekten ontwerpt en coördineert Geluk verschillende grootschalige, multi-center studies in o.a. Bangladesh, Brazilië, Ethiopië, Nepal en Zuid-Afrika.
Daarnaast heeft zij op de afdeling Infectieziekten van het LUMC een referentie centrum opgericht voor de serologische immunodiagnostiek van leprapatiënten in Nederland, België en de Nederlandse Antillen.
Grants
Subsidies werden ontvangen van de Koninklijke Nederlandse Academie voor Wetenschappen (KNAW), de Europese Unie (EU), EDCTP (European and Developing Countries Clinical Trials Partnership), Nederlands Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), Nederlandse Lepra Stichting, The Leprosy Mission, Leprosy Research Initiative, Turing Foundation, Q.M. Gastmann-Wichers Stichting, de ‘Order of Malta-Grants-for-Leprosy-Research’ (MALTALEP), Leids Universiteits Fonds (LUF), the Heiser Program for Research in Leprosy in The New York Community Trust, the Novartis Foundation for Sustainable Development, Research to Stop neglected tropical disease transmission (R2STOP) en the National Institutes of Health (NIH).
Lepra is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie (Mycobacterium leprae) die vooral voorkomt onder de armste bevolkingsgroepen in ontwikkelingslanden. Er zijn ongeveer 200.000 nieuwe gevallen per jaar waarvan 10% kinderen. De ziekte is goed te behandelen met antibiotica.
Alhoewel de prevalentie enorm is gedaald, is het aantal nieuwe gevallen van lepra de afgelopen 10 jaar vrijwel constant gebleven. Het duurt gewoonlijk 2-5 jaar vanaf het moment van besmetting tot er verschijnselen van lepra optreden. In deze periode kan de leprabacterie echter wel op andere mensen worden overgedragen.
Om deze bacteriële overdracht (transmissie) te voorkomen is het dus nodig om vast te stellen welke mensen de leprabacterie bij zich dragen zonder dat zij klinische symptomen vertonen. Zij kunnen dan preventief behandeld worden met antibiotica voordat ze zelf verschijnselen van lepra vertonen en om te voorkomen dat zij hun omgeving ook besmetten.
Hoe eerder een patiënt wordt behandeld des te kleiner de kans op complicaties zoals leprareacties, de voornaamste oorzaak van zenuwschade door lepra.
Onderzoek naar biomarkers voor lepra d.m.v. vergelijking van biomarkers in het bloed van patiënten en hun contacten.
Echter bestaat er geen test die makkelijk toepasbaar is in het veld om aan te tonen dat iemand besmet is met de leprabacterie of lepra heeft. Het doel van Geluk’s onderzoek is daarom de ontwikkeling van een gebruikersvriendelijke test voor detectie van infectie en vroege diagnose van lepra om zo onherstelbare schade aan zenuwen en daarmee samenhangende, levenslange handicaps te voorkomen.
Onderzoeksmethode
Lepra is een immuno-pathologische ziekte hetgeen betekent dat de immuun response (afweer), die zich ontwikkelt na besmetting met M. leprae, bepaalt of, en zo ja in welke mate men ziekte ontwikkelt. Het merendeel van de mensen die met M. leprae in contact komen, is in staat een beschermende immuunrespons te ontwikkelen en de bacterie zonder verdere complicaties te verwijderen. Degenen die echter niet in staat zijn een dergelijke afweer op te wekken ontwikkelen lepra.
Er zijn veel cellen betrokken bij de immuun respons tegen M. leprae. Deze verschillende typen cellen produceren diverse stoffen (cytokinen, chemokinen en antilichamen) in het bloed die samen leiden tot hetzij protectie hetzij ziekte in de geïnfecteerde personen. In Geluk’s onderzoek wordt bepaald welke verschillen er bestaan in de hoeveelheid of verhoudingen van cytokine/chemokine en antilichaam productie in het bloed van leprapatiënten enerzijds en hun contacten anderzijds.
Indien een stof duidelijk verschilt tussen deze groepen kan deze gebruikt worden als biomarker, d.w.z. een karakteristiek die objectief meetbaar is en geëvalueerd wordt als indicator van een biologisch proces. In een recente, kleinschalige studie hebben wij potentiële biomarkers voor infectie met M. leprae geïdentificeerd.
De volgende stap in dit onderzoek betreft de ontwikkeling van nieuwe lateral flow testen (vergelijkbaar met een zwangerschapstest) waarmee zulke biomarkers eenvoudig gedetecteerd kunnen worden zonder gebruik te maken van dure laboratorium-apparatuur. Deze test, die wordt ontwikkeld i.s.m. de groep van Dr. Paul Corstjens (afd. CCB, LUMC), meet bepaalde waarden in het bloed, biomarkers genoemd, m.b.v. lateral flow strips. De hoeveelheid biomarker wordt bepaald d.m.v. een draagbare reader, die speciaal ontwikkeld is om metingen te doen in het veld.
Analyse van bloed samples m.b.v. lateral flow, gevolgd door detectie m.b.v. een draagbare detector.
Aangezien deze op biomarkers gebaseerde nieuwe diagnostische testen, voordat zij daadwerkelijk toegepast kunnen worden in preventie-programma’s, eerst op grote schaal in het veld moeten worden geëvalueerd, worden de biomarkers gedurende aantal jaren geëvalueerd bij contacten van leprapatiënten in diverse landen waar lepra voorkomt o.a. Bangladesh, Brazilie, China en Nepal. Tevens wordt onderzocht of de testen nauwkeuriger te maken zijn door uitbreiding met meer specifieke biomarkers die tegelijkertijd op de lateral flow test kunnen worden gedetecteerd.
Daarnaast wordt ook de toepasbaarheid van de lateral flow testen als routine test in het veld onderzocht waarbij gebruik wordt gemaakt van vingerprik bloed.
Selected References
1. Geluk A. Correlates of immune exacerbations in leprosy. Seminars in immunology 2018; 39:111-8.
2. van Hooij A, Tjon Kon Fat EM, Batista da Silva M, et al. Evaluation of Immunodiagnostic Tests for Leprosy in Brazil, China and Ethiopia. Scientific reports 2018; 8:17920.
3. Richardus R, van Hooij A, van den Eeden SJF, et al. BCG and Adverse Events in the Context of Leprosy. Frontiers in immunology 2018; 9:629.
4. Geluk, A. and PLAM Corstjens. 2017. CRP: unique tell-tale biomarker or common denominator. Lancet Infectious Diseases. DOI: http://dx.doi.org/10. 1016/S1473-3099(17)30472-3.
5. van Hooij A, Tjon Kon Fat EM, van den Eeden SJF, Wilson L, Batista da Silva M, Salgado CG, Spencer JS, Corstjens PLAM, and A Geluk. 2017. Field-friendly serological tests for determination of M. leprae-specific antibodies. Scientific reports 7(1):8868. doi: 10.1038/s41598-017-07803-7.
6. Hagge, DA, Parajuli P, CB Kunwar, DRSJB Rana, R Thapa, KD Neupane, P Nicholls, LB Adams, A Geluk, M Shah, and IB Napit. 2017. Opening a can of worms: leprosy reactions and complicit soil-transmitted helminths. Ebioscience 23:119-124.
7. van Hooij, A, DM Boeters, EM Tjon Kon Fat, SJF van den Eeden, PLAM Corstjens, AHM van der Helm–van Mil, and A Geluk. 2017. Longitudinal IP-10 serum levels are associated with the course of disease activity and remission in rheumatoid arthritis. Clin.Vaccine Immunol. doi: 10.1128/CVI.00060-17.
8. Corstjens, PLAM, van Hooij, A., Tjon Kon Fat, EM, van den Eeden, SJF, Wilson, L and A Geluk. 2016. Field-friendly test for monitoring multiple immune response markers during onset and treatment of exacerbated immunity in leprosy. Clin.Vaccine Immunol.23(6):515-519.
9. van Hooij, A, EM Tjon Kon Fat, R Richardus, SJF van den Eeden, Louis Wilson, CJ de Dood, R Faber, K Alam, JH Richardus, PLAM Corstjens and A Geluk. 2016. Quantitative lateral flow strip assays as user-friendly tools to detect biomarker profiles for leprosy. Sci. Rep. 6:34260;doi:10.1038/srep34260 (2016).
10. Khadge, S., S. Banu, K. Bobosha, van der Ploeg-van Schip JJ, I. M. Goulart, P. Thapa, C. B. Kunwar, K. E. van Meijgaarden, S. J. van den Eeden, L. Wilson, S. Kabir, H. Dey, L. R. Goulart, J. Lobato, W. Carvalho, Y. Bekele, K. L. Franken, A. Aseffa, J. S. Spencer, L. Oskam, T. H. Otttenhoff, D. A. Hagge, and A. Geluk. 2015. Longitudinal immune profiles in type 1 leprosy reactions in Bangladesh, Brazil, Ethiopia and Nepal. BMC. Infect. Dis. 15: 477.
11. Bobosha, K., E. M. Tjon Kon Fat, S. J. van den Eeden, Y. Bekele, van der Ploeg-van Schip JJ, C. J. de Dood, K. Dijkman, K. L. Franken, L. Wilson, A. Aseffa, J. S. Spencer, T. H. Ottenhoff, P. L. Corstjens, and A. Geluk. 2014. Field-Evaluation of a New Lateral Flow Assay for Detection of Cellular and Humoral Immunity against Mycobacterium leprae. PLoS.Negl.Trop.Dis. 8:e2845. doi:10.1371/journal.pntd.0002845 [doi];PNTD-D-14-00244 [pii].
12. Geluk A, KE van Meijgaarden, L Wilson, K Bobosha, JJ van der Ploeg- van Schip, Susan JF van den Eeden, E Quinten, K Dijkman, KLMC Franken, I Haisma, MC Haks, CLM van Hees, and THM Ottenhoff. 2014. Longitudinal immune responses and gene expression profiles associated with type 1 leprosy reactions. J. Clinical Immunology. 34: 245-255.
12. Geluk A. 2013. Challenges in immunodiagnostic tests for leprosy. Expert Opinion on Medical Diagnostics. 7:265-274.
13. Richardus, R. A., K. Alam, D. Pahan, S. G. Feenstra, A. Geluk, and J. H. Richardus. 2013. The combined effect of chemoprophylaxis with single dose rifampicin and immunoprophylaxis with BCG to prevent leprosy in contacts of newly diagnosed leprosy cases: a cluster randomized controlled trial (MALTALEP study). BMC.Infect.Dis. 13:456. doi:1471-2334-13-456 [pii];10.1186/1471-2334-13-456 [doi].
14. Geluk, A., K. Bobosha, van der Ploeg-van Schip JJ, J. S. Spencer, S. Banu, S. B. Martins, S. N. Cho, K. L. Franken, H. J. Kim, Y. Bekele, M. K. Uddin, H. S. Abdul, A. Aseffa, M. C. Pessolani, G. M. Pereira, H. M. Dockrell, and T. H. Ottenhoff. 2012. New biomarkers with relevance to leprosy diagnosis applicable in areas hyperendemic for leprosy. J.Immunol. 188:4782-4791.
Meer informatie over de onderzoeken vindt u in de volgende bijlagen:
Prof. Dr. Henry J.C. de Vries
